تلانژکتازی پوست صورت یا گشاد شدن عروق صورت، یک بیماری شایع است که بسیاری از افراد سالم را درگیر می کند. اما همچنین می تواند نشانه یک بیماری جدی تر باشد.
تلانژکتازی چیست
خیلی‌ها می‌پرسند که تلانژکتازی یعنی چه؟ در پاسخ باید بگوییم تلانژکتازی (معروف به “رگهای عنکبوتی” یا تلانژکتازی عنکبوتی) رگهای خونی متسع یا شکسته واقع در نزدیکی سطح پوست یا غشاهای مخاطی است که اغلب به صورت خطوط صورتی یا قرمز ظریف ظاهر می شوند و با فشار دادن موقتاً سفید می گردند. تلانژکتازی های “matted-حصیری” گروه هایی از این رگهای خونی کوچک متسع هستند که به صورت یک لکه صورتی یا قرمز روی پوست ظاهر می شوند. حتی افرادی که سالم هستند ممکن است به این بیماری مبتلا شوند و گاهی اوقات تلانژکتازی با رگ های واریسی همراه است.
با این حال، تلانژکتازی عنکبوتییک ویژگی کلاسیک از برخی بیماری های خود ایمنی مانند بیماری های زیر نیز هست که بر روی پوست و سایر بافت های همبند تأثیر می گذارد:
- اسکلرودرما (که به آن اسکلروز سیستمیک نیز گفته می شود)، هم به شکل محدود و هم به صورت سیستمیک
- درماتومیوزیت
- لوپوس: تلانژکتازی های پریانگوال (periungual) (اطراف ناخن ها یا انگشتان پا) در بیماران لوپوس شایع است.
علت گشاد شدن عروق صورت
دلایل مختلفی برای تلانژکتازی وجود دارد. هر یک از بیماری های بافت همبند که در بالا به آن اشاره شده، می تواند باعث ایجاد آن شود. اما این احتمال وجود دارد که این بیماری به طور معمول، در افراد با پوست روشن در مناطقی از بدن که تحت آسیب مزمن آفتاب قرار دارند، ایجاد می گردد. این موارد را می توان در کنار بینی بزرگسالان سالم نیز مشاهده کرد.
زنان باردار و افرادی که به هر یک از بیماری های زیر مبتلا هستند به احتمال زیاد دچار تلانژکتازی می شوند:
- آکنه روزاسه
- بیماری کبد
- استفاده مزمن سیستمیک یا موضعی از کورتیکواستروئید
بیماری های بافت همبند اغلب باعث ایجاد تلانژکتازی در صورت و چین های ناخن یا ناخن پا (محل برخورد پوست با ناخن) می شود.
– اسکلرودرما از علل تلانژکتازی
بیماران مبتلا به اسکلرودرما ممکن است در صورت، غشاهای مخاطی و دست ها، تلانژکتازی ایجاد کنند. این بیماری در هر دو نوع اسکلرودرما رخ می دهد:
- اسکلرودرمی محدود – سندرم CREST نیز نامیده می شود، که مخفف Calcinosis, Raynaud’s phenomenon, Esophageal dysmotility, Sclerosis and Telangiectasia است. این امر در درجه اول روی پوست صورت ، دستها و پاها (با درگیری احتمالی اعضای دیگر) تأثیر می گذارد.
- اسکلرودرمی منتشر – که سریعتر شروع می شود و اندام های داخلی و همچنین پوست را تحت تأثیر قرار می دهد.
تلانژکتازی ها با گذشت زمان در هر دو نوع بیماری بیشتر می شوند ، با این حال ، شواهد نشان می دهد که بیشتر در بیماران مبتلا به اسکلرودرمی محدود (CREST) اتفاق می افتد.
عواملی دقیق که باعث ایجاد تلانژکتازی در بیماران اسکلرودرمی می شود ناشناخته است. با این حال ، برخی از محققان بر این باورند که اینها نتیجه تلاش بدن برای افزایش جریان خون در بافتهای اندامی است که گردش خون کمی دارند. بنابراین، در اسکلرودرمی، تلانژکتازی ممکن است نشانگر آسیب مداوم عروقی و ترمیم ناموفق باشد.
محققان همچنین حقایق و یافته های زیر را در مورد تلانژکتازی در افراد مبتلا به اسکلرودرمی شناسایی کرده اند:
- نشان داده شده است که تعداد کل تلانژکتازی ها با طول مدت بیماری ارتباط دارد. به عبارت دیگر، هرچه مدت طولانی تری به این بیماری مبتلا باشید، احتمالاً تلانژکتازی بیشتری نشان خواهید داد.
- تعداد تلانژکتازی همچنین با خطر ابتلا به فشار خون بالا در شریان ریوی ارتباط دارد.
- تلانژکتازی با حضور آنتی بادی سانترومر همراه است. این آنتی بادی برای بخشی از کروموزوم است که در تقسیم سلول فعال می باشد).
- یک مطالعه نشان داد که نارضایتی از ظاهر بدن در بیماران اسکلرودرمی مبتلا به تلانژکتازی های متعدد بیشتر است.
درماتومیوزیت
در افراد مبتلا به درماتومیوزیت ، تلانژکتازی به طور معمول در مناطقی که در معرض آفتاب قرار دارند، مانند ناحیه V شکل گردن و قفسه سینه یا به شکل “شال” روی شانه ها، بازوها و قسمت فوقانی کمر پخش شده باشند. آنها می توانند با تغییر رنگ قهوه ای و نازک شدن پوست، یافته ای بالینی به نام poikiloderma، همراه باشند. این مورد در بیماران با درماتومیوزیت طولانی مدت اتفاق می افتد. تلانژکتازی که به صورت حلقه های متسع مویرگی با نواحی عروقی (نواحی فاقد رگ های خونی) روی چین ناخن انگشت ظاهر می شود، از نظر اسکلرودرمی و درماتومیوزیت بسیار قابل تشخیص است. این یافته ها می تواند به پزشکان کمک کند تا در مراحل اولیه این شرایط را تشخیص دهند.
لوپوس
تلانژکتازی ناخن ها در افراد مبتلا به لوپوس نیز رخ می دهد و با فعالیت بیماری سیستمیک و پدیده رینود ارتباط دارد. تلانژکتازی ممکن است در لبه های ضایعات لوپوس دیسکوئید نیز دیده شود. لوپوس یک بیماری ست که فقط در پوست ظاهر می شود که در آن راش های خاص، اغلب راش های زخمی از ضایعات دایره ای شکل، بدون سایر علائم لوپوس رخ می دهد
درمان تلانژکتازی پوست
ابتدا با یک متخصص پوست مشورت کنید. متخصصان پوست معمولاً بیمارانی را که دچار تلانژکتازی می شوند ارزیابی و درمان می کنند. از آنجا که علائمی که بر روی پوست شما تأثیر می گذارد می تواند به عنوان یک “پنجره” به سلامت داخلی شما عمل کند ، متخصص پوست علت تلانژکتازی را تعیین می کند و در صورت مشکوک بودن به بیماری بافت همبند ، شما را به یک روماتولوژیست ارجاع می دهد.
متخصص پوست جمع آوری سابقه پزشکی و معاینه فیزیکی را انجام می دهد. وی همچنین داروهای شما و تأثیرات بیماری های زمینه ای را بررسی می کند.
این روش ها شامل موارد زیر است:
محو عروق صورت با روش های آرایشی
پوشاندن به کمک لوازم آرایشی روشی است که از کرم ها یا پودرهای موضعی برای پنهان نگه داشتن بیماری های برجسته (آشکار) پوستی استفاده می کند. پوششی با رنگ بدن می تواند بلافاصله تلانژکتازی خفیف را پنهان کند. برای تلانژکتازی های مشخص تر و قرمزی صورت، یک پایه یا مرطوب کننده کمی سبز رنگ می تواند رنگ قرمز را خنثی کند.
این ترکیبات مقرون به صرفه بوده و به راحتی در دسترس هستند. به دنبال محصولاتی با عناوین “کانسیلر قرمزی” ، “تسکین دهنده قرمزی” یا “محلول های قرمزی” باشید. در برخی از داروخانه ها، اغلب یک متخصص زیبایی (میکاپ آرتیست) آموزش دیده برای کمک به بیماران در مورد پوشاننده های آرایشی حضور دارد. او به شما کمک خواهد کرد تا ترکیب آرایشی متناسب با رنگ پوست خود را داشته باشید و تلانژکتازی را پنهان نمایید.
قرمز شدن پوست، نشانه جدید ویروس کرونا
لیزر درمانی
در این روش درمانی از یک طول موج خاص نور برای گرم کردن انتخابی هموگلوبین (پروتئین مسئول رنگ قرمز خون) و پوشاندن رگهای خونی متسع استفاده می شود. تلانژکتازی سطحی صورت قابل درمان با لیزر است. در اسکلرودرمی، به دلیل ضخیم شدن فیبرهای کلاژن، تلانژکتازی نسبت به لیزر درمانی مقاومت بیشتری دارد، اما با چند دوره درمانی می توان آن را به طور موثری از بین برد. با این حال، این روش از تشکیل تلانژکتازی جدید جلوگیری نمی کند و برای حفظ اثرات مطلوب ممکن است درمان های بعدی هم لازم باشد.
درمان به کمک جریان الکتریکی (Electrodessication)
الکترودسیکیشن شامل وارد کردن سوزن های ظریف به داخل رگ خونی است. سپس یک جریان الکتریکی اعمال می شود که رگ را می بندد. این روش درمانی ممکن است برای تلانژکتازی ساده صورت مفید باشد. با این حال ، در مقایسه با لیزر درمانی ، خطر به جای گذاشتن جای زخم در آن بیشتر است.
پیشگیری از تلانژکتازی
فعالیت هایی که باعث سرخ شدن یا قرمزی صورت می شوند، می توانند تلانژکتازی را بدتر کنند. با وجود تفاوت های فردی، عوامل محرک معمول شامل موارد زیر است:
- پرتو فرابنفش (نور خورشید)
- گرما
- سرما
- باد شدید
- مصرف الکل
- کشیدن (مصرف) تنباکو
- غذا ها و نوشیدنی های داغ
- غذاهای پر ادویه
محصولاتی که منجر به تحریک پوست می شوند ، مانند پاک کننده های سوزش آور ، نیز می توانند تلانژکتازی را بدتر کنند.
- با استفاده از کرم ضد آفتاب، و استفاده از عینک آفتابی و کلاه از پوست خود در برابر آفتاب محافظت کنید.
- از پاک کننده های ملایم روی پوست خود استفاده کنید (مانند پاک کننده های بدون رنگ و عطر).
- قرار گرفتن در معرض دمای خیلی گرم یا خیلی سرد را به حداقل برسانید. از استفاده از استروئیدهای موضعی خودداری کنید.