علت ایجاد آکنه روزاسه

روزاسه میان افراد پوست روشن شمال اروپا شایع تر بوده و به دلیل اینکه معمولا اشتباه تشخیص داده می شود، تعداد واقعی آن باید بیشتر هم باشد.

نکات مهم در رابطه با علت ایجاد آکنه روزاسه

1- مهم‌ترین نشانه روزاسه، دانه‌های چرکی روی صورت است.

2- گفته می شود که حدود 14 میلیون آمریکایی به این عارضه مبتلا هستند.

3- علائم دیگر آن عبارتند از سرخ شدن پوست و عروق خونی ملتهب.

4- علل دقیق آن شناخته شده نیست، اما برخی عوامل آن را تحریک می کنند.

5- برخی غذاها این عارضه را تشدید کرده؛ مانند لبنیات و غذاهای تند

روش های درمان آکنه روزاسه

هیچ درمانی برای روزاسه موجود نیست. البته تعدادی راهکار برای تسکین علائم و نشانه‌های آن وجود دارد. اغلب مخلوطی از داروها و تغییر سبک زندگی نتیجه بخش است. پزشک معمولا کرمهای پوشاننده‌ی جوش را تجویز می کند.

1- داروها

بعضی از داروهای موضعی و خوراکی (که روی پوست مالیده می‌شود و داروهای خوراکی که به شکل قرص و کپسول موجوداند.) به ترتیب زیر است:

داروهای موضعی: این داروها یک یا دوبار در روز روی پوست استفاده شده و التهاب و قرمزی را کم می کنند. معمولا این داروها را همراه با داروهای خوراکی به فرد می دهند. چند نمونه از این داروها عبارتند از: آنتی‌بیوتیک‌ها (مترونیدازول)، ترتینوین، بنزویل پروکساید و ازلیک اسید.

آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی: این مواد به دلیل خواص ضد التهابی که دارند تجویز شده و عمدتا بیش‌تر از داروهای موضعی نتیجه بخش هستند. چند نمونه از این داروها عبارتند از: تتراسایکلین، مینوسایکلین و اریترومایسین

ایزوترتینوین (اکوتان): این داروی خوراکی معمولا در درمان روزاسه حاصل از التهاب شدید و در صورتیکه بقیه درمان ها پاسخگو نباشد، تجویز می شود. ایزوترتینوین دارویی قوی بوده که از تولید چربی توسط غدد سباسه جلوگیری می کند. به خاطر شدید بودن عوارض جانبی آن، معمولا بیمار حین مصرف دارو باید تحت نظر باشد.

بلفماید: نوعی قطره چشمی استروئیدی است که برای بیماران روزاسه چشمی تجویز می شود. این دارو را از سه تا 7 روز می توان استفاده کرد و بعد مصرف آن را کاهش داد یا کاملا متوقف کرد.

تتراسایکلین: این دارو هم برای بیماران روزاسه چشمی تجویز می شود. دوکسی سلیکلین خشکی، خارش، تاری دید و حساسیت چشم به نور را کم می کند.

2- درمان با لیزر

در بیمارانی که عروق خونی قابل دیدی دارند، از لیزر به‌وسیله نور ضربه‌ای شکل برای درمان استفاده می شود. این کار را یک متخصص پوست و مو انجام داده و با وجود اینکه درد کمی برای بیمار ایجاد می کند، نیازی به استفاده از داروی بیهوشی نیست. گاهی درمان با لیزر موجب کوفتگی، پوسته پوسته شدن، ورم، نرمی و عفونت (در مواقع نادری) می‌شود. بعد از چند هفته تمامی این علائم از بین می روند. با اینحال در صورتیکه ادامه‌ دار شدند، باید از آنتی‌بیوتیک استفاده کرد.

3- جراحی پلاستیک برای پوستی که ضخیم شده (rhinophyma)

چنانچه بینی بیمار قرمز و بزرگ شد و گونه‌هایش پف کرد و در برخی موارد دانه‌های ضخیم در نیمه پایینی بینی و نزدیک گونه‌ها ایجاد شد، بیمار احتمالا نیاز به جراحی پلاستیک دارد. برای برداشتن قسمت اضافه بافت‌ها و شکل دهی به بینی، از جراحی برشی یا لیزری استفاده می کنند. برای کوچک کردن بافت می توان از لیزر کربن دی اکسید کمک گرفت.

انواع آکنه

روزاسه انواع مختلفی دارد که چهار نوع آن از بقیه مهم‌تراند.

• روزاسه Erythematotelangiectatic که شامل قرمزی، یکباره سرخ شدن صورت همراه با عروق خونی قابل دید است.
• روزاسه پاپیولوپوستیولار که باعث قرمزی، التهاب و دانه‌هایی شبیه آکنه می شود.
• روزاسه فیماتوس پوست را ضخیم کرده و روی آن دانه‌ ایجاد می کند.
• روزاسه چشمی موجب قرمزی و سوزش چشم شده و پلک‌ها را متورم می سازد، بطوریکه انگار بیمار گل‌مژه دارد.

در صورت استفاده طولانی مدت از کورتیکواستروئیدها (بخصوص در درمان درماتیت و ویتیلیگو)، روزاسه استروئیدی بوجود می آید. در این حالت وسط صورت قرمز شده و تا مدت‌ها به همان شکل می ‎‌ماند.

علت‌ ایجاد آکنه روزاسه

متخصصان علت دقیق روزاسه را نمی دانند، با اینحال برخی فاکتورها می تواند منجر بروز به این ضایعه شود:

وضعیت غیر عادی عروق خونی صورت: درماتولوژیست‌ها بر این باورند که وضعیت غبر عادی عروق خونی صورت می تواند موجب قرمزی مداوم، ناگهانی سرخ شدن صورت و عروق خونی قابل مشاهده در صورت باشد. اینکه چه چیز باعث التهاب عروق خونی می شود، هنوز معلوم نیست

پوست روشن: درصد بالایی از افرادی که پوست روشن دارند، در مقایسه با بقیه دچار روزاسه می شوند.

Demodex folliculorum (کرم ریز): این کرم بسیار ریز روی پوست انسان زندگی می کند و هیچ مشکلی هم برای فرد ایجاد نمی کند. اما افرادی که به روزاسه دچار می شوند، تعداد بسیار زیادی از این کرم دارند. هنوز مشخص نیست که این کرم‌ها باعث ایجاد روزاسه شده یا روزاسه کرم‌ها را بوجود می آورد.

باکتری اچ پیلوری: اچ پیلوری نوعی باکتری است که در دل و روده انسان یافت می شود. این باکتری تولید bradykinin را بالا برده و موجب گشاد شدن عروق خونی می شود. متخصصان می گویند احتمالا این باکتری در ایجاد روزاسه نقش خاصی دارد.

سابقه خانوادگی (وراثت، ژن): خیلی از افرادی که روزاسه دارند، در خانواده نزدیک خود کسی را دارند که به این بیماری مبتلا است.

چه چیزهایی موجب تحریک روزاسه می‌شوند؟

برخی از عوامل با افزایش جریان خون در سطح صورت موجب  تشدید روزاسه می‌شوند. مانند:

• نوشیدنی‌ها یا خوراکی های داغ
• لبنیات، غذاهای تند و کافئین
• حرارت بسیار زیاد یا بسیار کم
• آفتاب، رطوبت یا باد
• استرس، اضطراب، عصبانیت، خجالت
• ورزش سنگین
• سونا یا حمام داغ
• برخی از داروهای کورتیکواستروئیدی و داروهایی که در درمان فشار خون بالا استفاده می شوند.
• بیماری‌هایی چون تب، سرفه و سرما خوردگی
• بیماریهای مزمن مانند فشار خون بالا
• الکل برای بعضی از افراد یک محرک به حساب می آید.

علائم ایجاد آکنه روزاسه

علائم و نشانه‌های زیادی برای روزاسه وجود دارد که از هر فرد به فرد دیگر متفاوت است.

سرخ شدن ناگهانی صورت: معمولا 5 دقیقه طول می‌کشد. سرخی از صورت شروع شده و گاه تا گردن و قفسه سینه کشیده می‌شود. برخی از بیماران می‌گویند در این حالت پوستشان بسیار داغ می‌شود.

واکنش زیاد پوست صورت: در صورتیکه عروق خونی صورت فرد حساس باشد، با لمس شدن یا آفتاب خوردن واکنش نشان داده و گشاد می‌شود. خیلی از افراد به اشتباه به این عارضه پوست حساس می‌گویند، در صورتیکه این مساله ربطی به سلول‌های پوست نداشته و بخاطر عروق خونی ایجاد می‌شود.

قرمزی مداوم: گاهی قرمزی صورت مداوم شده و مثل آفتاب سوختگی روی پوست می‌ماند. دلیل این امر گشاد شدن صدها عروق خونی ریز اطراف صورت است.

جوش، جوش نوک تیز و دانه چرکی (روزاسه التهابی): گاهی اوقات این جوش‌ها روی صورت ظاهر شده که به آن روزاسه التهابی می‌گویند. به دلیل شباهت زیاد این جوش‌ها به جوش‌های نوجوانی، معمولا اشتباه تشخیص داده می‌شوند. البته روزاسه به هیچ وجه سر سیاه نیست، در حالیکه آکنه سر سیاهی دارد.

عروق خونی ملتهب (روزاسه عروقی): با پیشرفت علائم و نشانه‌های روزاسه، عروق خونی کوچک روی بینی و گونه‌ها متورم شده و شبیه تار عنکبوت می‌شوند. در این حالت پوست صورت پر از لک می‌شود.

رینوفیما یا پوست اضافه اطراف بینی: روزاسه شدید می تواند منجر به ضخیم شدن پوست صورت یا پوست اطراف بینی شوند. بینی متورم شده و بزرگ می شود (رینوفیما). این عارضه بسیار نادر بوده و مردان را بیش از زنان درگیر می کند.

روزاسه چشمی: در روزاسه چشمی، چشم احساس سوزش کرده و بسیار قرمز می شود. داخل پلک متورم شده (آماس پلک)، فلس فلس می شود و ورم ملتحمه ایجاد می شود. در موارد خیلی شدید فرد دچار تاری دید می شود.

التهاب صورت: مایع اضافه صورت همراه با پروتئین از عروق خونی نشت می‌کند و در نهایت روی سیستم لنفاوی تاثیر می‌گذارد. این امر موجب می‌شود خالی شدن مایع با سرعت کافی صورت نگیرد و در پوست صورت مایع جمع شود.

داروهای خانگی طبیعی

این اقدامات و سبک‌های زندگی می‌تواند علائم را کاهش داده و در کنار داروهای پزشکی بکار گرفته شوند. نکته مهم این است که تا حد امکان از قرار گرفتن در معرض عواملی که روزاسه را بدتر می کنند، پرهیز کنید.

• هنگام قرار گرفتن در معرض نور خورشید، ار کرم‌هایی با طیف بالا و محافظ (SPF) حداقل 15 استفاده کنید.
• در طول زمستان، با استفاده از ماسک یا روسری صورت خود را بپوشانید.
• از مالیدن یا لمس کردن پوست صورت بپرهیزید.
• از محصولات بهداشتی صورت که حاوی الکل یا مواد حساسیت‌ زا هستند، استفاده نکنید.
• در صورت سوزش پوست صورت، از مرطوب کننده استفاده کنید.
• مرطوب کننده را بعد از خشک شدن داروی موضعی روی پوست بزنید.
• تنها از محصولاتی استفاده کنید که روی آنها برچسب noncomedogenic (نبستن منافذ پوست) خورده است. این محصولات منافذ غدد چربی و تعریق پوست را نمی‌بندند.
• سعی کنید خیلی داغ نشوید.
• از مصرف نوشیندی‌های الکلی اجتناب کنید.
• تیغ‌ها یا شیوکننده‌های برقی کمتر از تیغ‌های معمولی موجب تحریک پوست می‌شوند.
• غذاهای تند نخورید.
• فهرستی از خوراکی‌هایی که موجب تحریک پوستتان می‌شوند، تهیه کنید.
• کرم‌های زرد یا سبز رنگ پیش از فونداسیون و پودر می‌توانند به پوشاندن قرمزی پوست کمک کنند.
• از خرید کرم‌های استروئیدی که پزشک برای شما تجویز نکرده است بپرهیزید. بعد از مدتی این کرم‌ها علائم شما را بیشتر می‌کنند.

تشخیص

روزاسه را از طریق آزمایشات پزشکی نمی‌توان تشخیص داد. پزشک با انجام معاینات و پرسیدن سؤالاتی از بیمار در مورد علائم بیماری او، به تشخیص روزاسه می‌پردازد. عروق خونی بزرگ به پزشک کمک می‌کند این عارضه را از دیگر بیماری‌های پوستی تشخیص دهد.

ایجاد قرمزی روی پوست سر یا گوش‌ها عمدتا نشانه بیماری دیگری است. علائم و نشانه‌های روزاسه بیشتر روی صورت ظاهر می شوند. تشخیص زودهنگام و در پی آن مصرف داروی مربوطه می تواند از رشد روزاسه جلوگیری کند. اگر به تشخیص پزشک، علت روزاسه بیماری دیگری مانند سل باشد، انجام آزمایش خون توصیه می شود. سپس پزشک بیمار را به یک درماتولوژیست ارجاع می دهد .

‌عارضه‌های دیگر

1- روزاسه چشمی

چنانچه روزاسه به چشم برسد، پلک‌ها متورم شده و برای درمان آن مصرف روزانه آنتی‌بیوتیک‌های موضعی در قالب کرم یا خوراکی لازم است.

2- عزت نفس، خجالت و ناامیدی

اگرچه روزاسه بیماری خطرناکی نبوده، می‌تواند فرد را دچار اضطراب، ناامیدی و عدم اعتماد به نفس کند. بیمارانی که در مورد روزاسه اطلاعات کافی دارند، معمولا آن را بهتر تحمل و مدیریت می‌کنند، چراکه از مشکلات بعدی برگشت بیماری مطلع‌اند.

بعد از مشخص شدن علائم، سلامت احساسی فرد به او برگشته و معمولا در طی انجام جلسات بلند مدت تراپی از ایجاد محرک‌هایی که نقش در بدتر کردن روزاسته دارند، جلوگیری می‌شود. لازم است که بیمار در صورت داشتن استرس یا احساسات منفی با پزشک مشورت کند. صحبت کردن با یک مشاور یا مددکار اجتماعی هم می‌تواند مفید باشد.

3- استرس و ایجاد آکنه روزاسه

به عقیده متخصصین، استرس محرک بزرگی برای روزاسه است. سعی کنید در جهت کم کردن استرس خود اقدامات کافی را انجام دهید تا علائم شما تشدید نشوند. برخی از این اقدامات عبارتند از داشتن حداقل 7 ساعت خواب خوب در شب و رعایت یک رژیم غذایی متعادل و سالم.

به دلیل اینکه فعالیت شدید خود می تواند روزاسه را بدتر کند، بهتر است ورزش‌های ملایم مثل شنا و پیاده‌روی انجام دهید. موارد دیگری که بسیار به بهبود روزاسه کمک می کنند یوگا، تای چی، بعضی از مدیتیشن‌ها و تمرینات تنفسی هستند.

پوست پدیا مرجع تخصصی بیماری های پوست و مو