این دارو از تبدیل تستوسترون به دی‌‌هیدرو‌تستوسترون (DHT) که باعث بزرگ‌شدن غده پروستات و کاهش فولیکول‌های مو می‌شود، جلوگیری می‌کند. با توجه به گزارشات هاروارد، این دارو در کاهش سایز پروستات در بیشتر بیماران موفق بوده‌است و هم‌چنین دو سوم مردانی که از این دارو برای ریزش مو استفاده کرده‌اند، گزارش‌هایی حاکی از رشد دوباره موهایشان ارائه داده‌اند. اگرچه بعضی از مطالعات، اثر فیناستراید بر رشد موها و درمان ریزش موی زنان را هم نشان می‌دهد، این دارو به‌طور کلی برای زنان یا کودکان به‌خصوص زنان باردار تجویز نمی‌شود زیرا ممکن است باعث اختلال مادرزادی در نوزاد شود.
به‌دلیل این‌که داروی فیناستراید می‌تواند هم‌زمان هم مشکل الگوی طاسی مردانه و هم BPH که دو مشکل نگران‌کننده و رایج بین مردان است را درمان کند، به دارویی قوی برای سلامتی مردان تبدیل شده‌است. اگرچه این دارو به‌طور غیر قابل باوری مفید است، داروی کاملی نیست. اگر کمی به مسائلی فراتر از مزایای سطحی این دارو دقت کنید، متوجه می‌شوید که عوارض جانبی، هشدارها و اختلالات دارویی مختلفی دارد.
عوارض جانبی فیناستراید
فیناستراید به‌طور کلی داروی بسیار مفیدی است ولی عوارض جانبی بسیار متنوعی دارند. فیناستراید به کلاس دارویی به نام مهارکننده 5-آلفا ردوکتاز تعلق دارد که بر سطوح هورمون‌ها تأثیر می‌گذارد و فعالیت هورمون مردانه را کاهش می‌دهد. بعضی از عوارض جانبی این دارو که توانایی تولید مثل را تحت تأثیر قرار می‌دهد شامل موارد زیر است:
- ناتوانی جنسی یا اختلال در نعوظ (زمانی‌که مصرف دارو متوقف شود، این مشکل برطرف می‌شود)
- اختلال در انزال
- کاهش حجم انزال
- کاهش تعداد اسپرم
- کاهش میل جنسی
علاوه‌بر عوارض جانبی که به آنها اشاره کردیم، عوارض جانبی شایع دیگری هم گزارش شده‌است که بین بیمارانی که این دارو را مصرف کرده‌اند با درصد وقوع تقریبا 1 تا 10 مشاهده شده‌است. این عوارض به شرح زیر است:
- آرتواستاتیک هایپوتنشن (Orthostatic hypotension) (کاهش فشار خون هنگام ایستادن)
- سرگیجه
- سردرد
- ضعف
تعدادی از عوارض جانبی این دارو شدیدتر است و گستردگی کمتری دارد و به‌طور کلی کمتر از 1 تا 2 درصد بین بیماران مشاهده شده‌است. این عوارض جانبی شامل موارد زیر است:
- آبریزش بینی
- ضایعات پوستی
- فشار خون پایین
- درد بیضه
- حساسیت پستان
بیمارانی که از فیناستراید استفاده می‌کنند ممکن است افزایش حجم ادرار را هم تجربه کنند. با این حال، این دارو در درمان BPH (که معمولا از جریان ادرار جلوگیری می‌کند) می‌تواند جریان عادی و سالم ادرار را به فرد بازگرداند.
عوارض فیناستراید برای بچه دار شدن
عوارض جانبی شایع فیناستراید به اندازه کافی نامناسب‌بودن این دارو را نشان می‌دهد ولی این عوارض برای داروهای تجویز‌ی خیلی موضوع عجیبی نیستند. با این حال خیلی به‌ندرت عوارض جانبی شدیدتری اتفاق می‌افتد که نیاز به مراقبت‌های پزشکی دارد. این عوارض به شرح زیر است:
اختلال نعوظ مداوم
مطالعه‌ای جدید نشان می‌دهد که 4/1 درصد از مردانی که مصرف داروی مهارکننده 5-آلفا ردوکتاز را شروع کرده‌بودند دچار اختلالات جنسی شدند که تا 90 روز بعد از توقف مصرف دارو هم ادامه داشته‌است. این مشکل برخلاف گزارشات رسانه‌ها ناتوانی دائمی نیست ولی می‌تواند در طول مدت درمان و بعد از آن بر روابط جنسی تأثیر بگذارد.
بسیار مهم است که بدانید اختلال نعوظ یکی از عوارض جانبی شناخته‌شده این دارو است. از هر 31 مرد جوان که این دارو را مصرف می‌کنند، یک مرد دچار این مشکل می‌شود ولی تعداد خیلی زیادی از این افراد بعد از توقف مصرف دارو، مشکلشان حل می‌شود. در هر 100 مرد جوان کمتر از یک نفر ممکن است بعد از توقف درمان مهارکننده 5-آلفا ردوکتاز همچنان با مشکل اختلال نعوظ مواجه شود.
ناباروری
واضح است که مشکل ناباروری تا اخر عمر ادامه ندارد. در بعضی از مردانی که فیناستراید مصرف می‌کنند، کیفیت مایع منی کاهش پیدا می‌کند که معمولا بعد از توقف مصرف دارو بهبود می‌یابد.
تحقیقات درباره عوارض باروری در فیناستراید
مطالعه‌ای در ایالت متحده آمریکا سوابق پزشکی یک پایگاه داده را بررسی کرده‌است تا متوجه شود که اختلال نعوظ (ناتوانایی) در مردانی که دو داروی فیناستراید و دوتاستراید را مصرف می‌کنند چقدر شایع است. این دو دارو هر دو برای درمان بزرگ‌شدن غیر‌سرطانی پروستات استفاده می‌شوند. این داروها هورمون تستوسترون مردان را مسدود می‌کند. دوز پایین داروی فیناستراید هم‌چنین برای درمان الگوی طاسی مردانه استفاده می‌شود.
آنها به‌طور کلی به این نتیجه رسیدند که از هر 17 مردی که یکی از هر دو دارو را برای بزرگ‌شدن پروستات مصرف می‌کند، یک مرد دچار اختلال نعوظ می‌شود. در مصرف فیناستراید برای درمان طاسی از هر 31 مرد یک مرد این مشکل را تجربه می‌کند. به‌طور کلی استفاده دارو در بازه زمانی طولانی‌تر خطر بیشتری را برای فرد ایجاد می‌کند. با این حال، در 99 درصد از مردان زمانی‌که مصرف این داروها را قطع کردند، این مشکلات برطرف شد پس اوضاع به اندازه‌ای که رسانه‌ها نشان می‌دهند وخیم نیست.
این تحقیق یکی از عوارض جانبی شناخته‌شده این داروها را مشخص می‌کند ولی دلیلی برای نگرانی به مخاطب ارائه نمی‌کند. در صورت مشاهده مشکلات جنسی، می‌توانید مصرف داروها را متوقف کنید. این کار تقریبا راه حل تمام مشکلات ناشی از این دارو است.
حتی از میان مردانی که مقدار دوز استانداردی برای بزرگ‌شدن پروستات مصرف می‌کردند، فقط 4/1 درصد از آنها بعد از قطع مصرف دارو همچنان از مشکلات نعوظ رنج می‌بردند.
یکی دیگر از محدودیت‌های این مطالعه این است که فقط سوابق پزشکی یک منطقه در ایالت متحده آمریکا را بررسی کرده‌است. نتایج این مطالعه نمی‌تواند نماینده درستی برای میزان شیوع اختلال نعوظ میان مردانی باشد که این داروها را هم برای بزرگ‌شدن پروستات و هم برای الگوی طاسی مردانه مصرف کرده‌اند. بعضی از مردان ممکن است در مورد تأثیرات این دارو بر عملکرد جنسی‌شان با پزشک صحبت نکنند که در نتیجه این مشکل در پرونده پزشکی آنها ثبت نمی‌شود.
به‌طور کلی این تحقیق یکی از عوارض جانبی شناخته‌شده این داروها را مشخص می‌کند ولی دلیل شفافی برای نگرانی ارائه نمی‌دهد. مردانی که این دارو را برای الگوی طاسی مردانه مصرف می‌کنند احتمالا در مورد عوارض جانبی آن اطلاعاتی دریافت می‌کنند. اگر با مشکلات جنسی مواجه شوید، می‌توانید مصرف داروها را متوقف کنید. این کار تقریبا برای شرایط مختلف کارساز است.
سایر عوارض فیناستراید در مردان
افسردگی
داروی فیناستراید می‌تواند باعث ایجاد تغییراتی در هیپوکمپ (قسمتی از دستگاه لیمبیک مغز) شود که مسئولیت پردازش واکنش‌های احساسی را بر عهده دارد. این اتفاق منجر به حالات افسردگی و افکار مرتبط با خودکشی می‌شود. استرس و اضطراب هم‌چنین می‌تواند به‌شدت جلوی عملکرد جنسی را بگیرد.
افزایش خطر ابتلا به سرطان سینه در مردان
بعضی مطالعات در مورد رابطه بین درمان فیناستراید و سرطان سینه در مردان سوالاتی را مطرح می‌کنند در حالی‌که بعضی مطالعات دیگر هیچ رابطه‌ای بین این دو موضوع مشاهده نمی‌کنند. در هرحال افرادی که این دارو را مصرف می‌کنند باید مراقب نشانه‌های سرطان باشند که شامل افزایش سایز پستان‌ها، تورم، درد، برجستگی یا ترشحاتی از نوک پستان می‌شود. در صورت مشاهده هرکدام از این عوارض باید خیلی سریع به پزشک مراجعه کنید.
خطر بالای ابتلا به سرطان پروستات بدخیم
با توجه به مطالعه‌ای که توسط مجله پزشکی نیو انگلند (New Englnad) انجام شده‌است، فیناستراید می‌تواند خطر سرطان پروستات خوش‌خیم را کاهش دهد ولی خطر ابتلا به سرطان پروستات بدخیم را افزایش می‌دهد. در مقایسه بیمارانی که از فیناستراید استفاده کرده و بیمارانی که دارونما مصرف کرده‌بودند، نتایج بلندمدت هیچ تفاوتی در نتایج زنده‌ماندن آنها نشان نداد و عوامل مؤثر در این مطالعه نشان داد که فیناستراید در واقع توانایی تشخیص این نوع سرطان را ارتقا می‌دهد.
واکنش‌های آلرژیک
خیلی به‌ندرت، فیناستراید می‌تواند باعث واکنش‌های شدید آلرژیک شود. موارد آلرژی شامل کهیر، اختلال در تنفس و التهاب گلو و زبان می‌شود که در این شرایط خیلی سریع به مراقبت‌های پزشکی نیاز است.