آیا بیماری سالک واگیردار است؟

بیماری سالک پوستی (CL) رایج ترین شکل سالک است و باعث ایجاد ضایعات پوستی به خصوص زخم در بخش های مختلفی از بدن که قابل رویت است می شود و این زخم ها معمولا به صورت مادام العمر باقی می مانند. انتقال این بیماری از حشرات به انسان انجام می شود و انتقال سالک از انسان به انسان تقریباً نادر است.

حدود ۹۵ درصد از سالک های پوستی در قاره ی آمریکا، حوزه ی مدیترانه، خاورمیانه و آسیای میانه رخ می دهد. در سال ۲۰۱۸ بیش از ۸۵ درصد از موارد جدید سالک های پوستی در این ده کشور رخ داد: افغانستان، الجزایر، بولیوی، برزیل، کلمبیا، جمهوری اسلامی ایران، عراق، پاکستان، جمهوری عربی سوریه و تونس. تخمین زده شده است که سالانه بین ۶۰۰ هزار تا یک میلیون مورد سالک پوستی جدید در سراسر جهان اتفاق می افتد.

انتقال سالک از پشه به انسان

بیماری سالک در اثر انگل های تک یاخته ای لیشمانیا ایجاد می شود که با گزش پشه های خاکی فلبوتومین آلوده ی ماده منتقل می شوند.

شیوع بیماری سالک

این بیماری فقیرترین افراد روی کره زمین و افرادی که دچار موارد ذکر شده در ذیر هستند را درگیر می کند:

  •  سوء تغذیه
  • جا به جایی های جمعیتی
  •  مسکن و وضعیت زندگی ضعیف
  • سیستم ایمنی ضعیف و کمبود منابع مالی

بیماری سالک با تغییرات محیطی از جمله جنگل زدایی، سد سازی، طرح های آبیاری و شهرنشینی نیز در ارتباط است. تخمین زده می شود سالانه ۷۰۰ هزار تا یک میلیون مورد جدید در جهان رخ می دهد. فقط بخش کمی از افراد آلوده به انگل های لیشمانیا سرانجام به این بیماری مبتلا می شوند

آیا سالک واگیردار است؟

انواع سالک

بیماری پوستی سالک در اثر انگل پروتوزوآ (انگل تک یاخته ای) به وجود می آید و باعث ایجاد بیش از ۲۰ گونه لیشمانیا (سالک) می شود.

تا کنون بیش از ۹۰ گونه پشه ی خاکی برای انتقال انگل های لیشمانیا شناخته شده اند.

  • لیشمانیاز سه شکل اصلی دارد:
  1. احشایی (همچنین به عنوان کالازار نیز شناخته می شود که جدی ترین شکل این بیماری است)
  2.  پوستی (شایع ترین)
  3.  پوستی مخاطی

سالک پوستی

سالک پوستی باعث ایجاد زخم در پوست شما می شود که شایع ترین شکل سالک است. درمان سالک بسته به شخص ممکن است همیشه هم ضروری نباشد، ولی درمان می تواند بهبودی را سریع تر کند و از بروز عوارض بعدی جلوگیری کند.

بیماری سالک مخاطی پوستی

نوع نادر این بیماری، لیشمانیاز مخاطی پوستی است.لیشمانیاز مخاطی پوستی ناشی از فرم پوستی انگلی است و ممکن است چندین ماه پس از بهبود زخم های پوستی، رخ دهد.

در این نوع بیماری سالک، انگل به بینی، گلو و دهان شما منتشر می شود و می تواند منجر به تخریب یک جزء و یا کل غشاهای مخاطی در آن ناحیه شود. اگرچه لیشمانیاز مخاط پوستی به صورت زیر مجموعه ی سالک پوستی در نظر گرفته می شود، اما بیماری بسیار جدی تری است. این بیماری به خودی خود بهبود نمی یابد و همیشه نیاز به درمان دارد.

عکس بیماری سالک

علت بروز سالک چیست؟

بیماری سالک به دلیل انگل های پروتوزوآ (انگل تک یاخته ای) از گونه لیشمانیا به وجود می آید و از گزش پشه ی خاکی آلوده، به این بیماری مبتلا می شوید.

انگل در درون پشه ی خاکی ماده زندگی می کند و تکثیر می شود. این حشره در محیط های مرطوب و در طی فصول گرم تر و در شب (از غروب تا صبح) فعال می شود.

حیوانات اهلی مانند سگ ها نیز می توانند به عنوان یک منبع انگلی هم در نظر گرفته شوند. همچنین، انتقال ممکن است از حیوان به پشه ی خاکی و سپس از طریق همان پشه به انسان منتقل شود.

این انگل همچنین می تواند از طریق انتقال خون و یا مصرف سوزن مشترک از فردی به فرد دیگر منتقل شود. در بعضی از نقاط جهان، انتقال از انسان به پشه خاکی و دوباره از همان پشه خاکی به انسان دیگر ممکن است رخ دهد.

علائم بیماری سالک چیست؟

افراد می توانند برخی از گونه های لیشمانیا را بدون این که به آن مبتلا شوند برای مدت طولانی با خود به همراه داشته باشند. علائم ابتلا به سالک به شکل و فرم بیماری بستگی دارد.

علائم بیماری سالک پوستی

علامت اصلی این بیماری، به وجود آمدن زخم های بدون درد در پوست است.  علائم پوستی ممکن است چند هفته پس از گزش پشه ی خاکی آلوده ظاهر شوند. با این حال، گاهی اوقات ممکن است علائم برای ماه ها و یا حتی سال ها ظاهر نشوند.

علائم بیماری سالک مخاطی پوستی

در افراد مبتلا به فرم مخاطی پوستی این نوع بیماری، علائم معمولا یک تا پنج سال پس از به وجود آمدن ضایعات پوستی ظاهر می شوند.

این علائم در درجه اول به صورت زخم هایی در دهان و بینی و یا لب ها هستند.

علائم دیگر ممکن است شامل موارد ذکر شده در زیر باشد:

  • آبریزش بینی یا گرفتگی بینی
  • خون دماغ شدن
  • تنگی نفس شدید

تشخیص سالک پوستی

اگر در محلی و یا جایی زندگی می کنید که بیماری سالک شایع است و نسبت به علائم مشکوک هستید، حتما باید به پزشک خود اطلاع دهید. به این ترتیب پزشک متوجه می شود که حتما شما را از نظر وجود انگل مورد آزمایش قرار دهد. اگر مبتلا به سالک باشید، پزشک از آزمایش های دیگری استفاده می کند تا علت و نوع لیشمانیا مشخص شود. پزشک شما ممکن است با تراشیدن یکی از زخم ها، مقدار کمی از پوست را برای آزمایش بیوپسی بردارد.  در این آزمایش، آنها اغلب به دنبال DNA یا ماده ژنتیکی انگل می گردند.  آنها می توانند از روش های مختلفی برای شناسایی گونه های انگلی که باعث بروز عفونت می شوند استفاده کنند.

درمان بیماری سالک

قبل از بررسی روش های درمان، اولین قدم اطمینان از صحت تشخیص است. تصمیمات درمانی باید مختص فرد بیمار باشد. نمونه هایی از عواملی که باید در نظر گرفته شود عبارت است از: نوع لیشمانیاز، گونه لیشمانیا که باعث بروز بیماری شده است، شدت احتمالی بیماری و سلامتی زمینه ای بیمار.

زخم های پوستی سالک پوستی معمولا به خودی خود بهبود پیدا می کنند، حتی بدون درمان!

اما این بهبودی ممکن است ماه ها و یا حتی سال ها طول بکشد و زخم ها ممکن است صورت زشتی پیدا کنند.

نگرانی بالقوه دیگری در مورد برخی از انواع انگلی (نه همه انواع انگلی) که در مناطقی از آمریکای لاتین یافت می شود، وجود دارد: انواع خاصی ممکن است از طریق پوست منتشر شده و باعث ایجاد زخم در غشاهای مخاطی بینی (شایع ترین مکان)، دهان یا گلو (سالک مخاطی) شود.

یعنی سالک پوستی به سالک مخاطی پوستی تبدیل شود و ممکن است سالک مخاطی پوستی تا سال ها پس از بهبودی زخم های اولیه نیز تشخیص داده نشود. اطمینان از درمان کافی عفونت پوستی می تواند به جلوگیری از سالک مخاطی کمک کند. داروهای ضد انگلی مانند آمفوتریسین B  (Ambisome)، این بیماری را درمان می کنند. پزشک شما ممکن است درمان های دیگری را بر اساس نوع سالک شما توصیه کند.

درمان سالک پوستی

زخم های پوستی اغلب بدون درمان بهبود می یابند. با این حال، درمان می تواند باعث تسریع در بهبودی، کاهش زخم و کاهش خطر ابتلا به بیماری های بعدی شود. هر نوع زخم پوستی که باعث تغییر شکل بدن شود ممکن است به جراحی پلاستیک نیاز داشته باشد.

درمان سالک مخاطی پوستی

ضایعات پوستی این نوع بیماری به طور طبیعی و خود به خودی بهبود نمی یابند.

آنها همیشه نیاز به درمان دارند. لیپوزومی آمفوتریسین B و پارومومایسین می توانند بیماری سالک مخاطی پوستی را درمان کنند.

اگر سالک درمان نشود!

عوارض ابتلا به لیشمانیاز پوستی (سالک پوستی) می تواند شامل موارد ذکر شده در زیر باشد:

  • خون ریزی
  • بروز دیگر عفونت هایی که به دلیل ضعف سیستم ایمنی بدن می تواند زندگی را تهدید کند
  • بد شکلی در بخشی از بدن که زخم ایجاد شده است

سالک احشایی به دلیل تاثیراتی که بر روی اندام های داخلی و سیستم ایمنی بدن شما می گذارد، اغلب کشنده است. اگر به اچ آی وی یا ایدز مبتلا باشید، بیشتر در معرض خطر ابتلا به این بیماری هستید. ابتلا به اچ آی وی و یا ایدز همچنین می تواند روند بیماری سالک و همچنین درمان را پیچیده کند.

جلوگیری از ابتلا به سالک

هیچ واکسن و یا داروی پیشگیری برای جلوگیری از ابتلا به این بیماری وجود ندارد. تنها راه پیشگیری از بیماری سالک جلوگیری از گزیده شدن به وسیله ی پشه ی خاکی است. برای جلوگیری ازگزیده شدن به وسیله  پشه ی خاکی می توانید مراحل ذکر شده در زیر را دنبال کنید:

  • لباس هایی را بپوشید که تا حد ممکن پوست بدن شما را بپوشاند.
  • شلوار بلند، پیراهن آستین بلند که درون شلوار قرار بگیرد و جوراب های ساق بلند می توانند بهترین گزینه ها باشند.
  • از مواد دافع حشرات بر روی همه ی نواحی بدن که از لباس بیرون است (مانند دست ها، سر آستین ها، انتهای لبه های شلوار) استفاده کنید.
  • موثرترین مواد دافع حشرات حاوی DEET هستند.
  • محل های داخلی و پوشیده که قرار است محل خواب شما باشند را با استفاده از حشره کش اسپری کنید.
  • در طبقات بالاتر ساختمان بخوابید.
  • از غروب تا طلوع صبح از رفتن به فضای باز خودداری کنید. این درست زمانی است که پشه های خاکی بیشترین فعالیت را دارند.
  • در صورت امکان از خنک کننده ها و تهویه مطبوع در محیط داخلی جایی که هستید استفاده کنید. استفاده کردن از پنکه می تواند پرواز را برای حشرات دشوارتر کند.
  • از آویز پشه بند بر روی تخت خواب خود استفاده کنید.

پشه های خاکی بسیار کوچک تر از پشه های معمولی هستند، بنابراین شما به یک تور کاملا ریز بافته شده نیاز دارید. در صورت امکان تور را با حشره کش حاوی پیرترین اسپری کنید. همچنین همیشه به یاد داشته باشید که قبل از سفر به مناطق پر خطر، تختخواب، حشره کش ها و مواد دفع کننده حشرات را بخرید.

Rate this post

پوست پدیا مرجع تخصصی مشاوره پوست و مو

زیر نظر دکتر گیتا مجید زاده

‎‎۰۲۱۲۶۸۰۶۵۹۵

سیستم پرسش و پاسخ

ثبت سوال جدید

سوال خود را در اینجا ثبت کنید و از سیستم کد رهگیری دریافت نمائید. پاسخ شما سریعترین زمان از طریق ایمیل و SMS به شما اطلاع داده خواهد شد.

پیگیری سوال قبل

برای پیگیری پاسخ سوال قبلی ، کد رهگیری خود که از طریق ای میل یا SMSبرای شما ارسال شده را در این قسمت وارد کنید تا پاسخ دکتر را مشاهده فرمائید
تصاویر پیوست امکان انتخاب تا ۵ تصویر وجود دارد. جهت انتخاب چندگانه کلید Ctrl را نگه دارید. (فرمت های مجاز شامل png, gif و jpg می باشد و حداکثر حجم هر تصویر ۸ مگابایت است.)
© همیارسیستم
  • تصویر کاربر افشین یکشنبه ۹ آبان ۰( 2 سال پیش) تعداد بازدید: 114 مشاهده پرسش
    آیا سالک واگیر است و احتمال دارد که در محل کار از کسی که سالک دارد به انسان منتقل شود؟
    1. تصویر کاربر دکتر گیتا مجیدزاده یکشنبه ۹ آبان ۰( 2 سال پیش)
      سلالم وقت بخیر با تماس دست و بدن دریک محیط انتقال داده نمیشود معمولا از نیش حشرات و وجود زخم دربدن انتقال داده میشود در صورتی که تماس در ناحیه وجود زخم باشد .تماس جنسی انتقال خون هم بی تاثیر نیست
  • تصویر کاربر فاطمه چهارشنبه ۱۹ خرداد ۰( 2 سال پیش) تعداد بازدید: 184 مشاهده پرسش
    سلام وقتتون بخیر دکتر محترم
    من چند بار پاهامو اپیلاسیون کردم و هربار بعضی موها زیرپوستی شدن و من طی خارج کردنشون با ناخن و موچین تعداد زیادی جای زخم روی ساق پاهام به وجود آوردم که بعضیاشون مال دو سه سال پیش بعضیشون جدید عمق هاشونم متفاوته
    میخوام ببینم چه کار میتونم بکنم که به سریعترین حالت از بین برن؟ چه روشی رو پیشنهاد میکنید و هزینه ی اون روش چقدر میشه
    عکس هارو پیوست میکنم
    1. تصویر کاربر دکتر گیتا مجیدزاده چهارشنبه ۱۹ خرداد ۰( 2 سال پیش)
      سلام وقت بخیر لطفا لیف نکشید و در اسرع وقت تشریف بیارین تا توسط پزشک متخصص مجموعه ما ویزیت بشین و دوره درمان براتون شروع بشه
  • تصویر کاربر ایوب چهارشنبه ۳ دی ۹۹( 3 سال پیش) تعداد بازدید: 297 مشاهده پرسش
    سلام من دوماه قبل به شیرازرفتم پشه نیشم زده بعدازیک ماه خارش درناحیه بازومتوجه جوش وبعدازخم شدم دوروزپیش به شبکه بهداشت ملاردرفتم پس ازانجام ازمایش متوجه شدم که بیماری سالک گرفتم برایمامپول گلوکانتیم تجویزکردندپزشک معالج گفتنداگه پمادسیناامفولیش راتهیه کنم زودتربهبودی میابم که متاسفانه موفق نشدم داروی فوق راتهیه نمایم حالاسوال من این که ایاباامپول گلوکانتیم درمان میشوم متشکرم راهنمایی بفرمایید
    1. تصویر کاربر دکتر گیتا مجیدزاده چهارشنبه ۳ دی ۹۹( 3 سال پیش)
      سلام وقت بخیر به هیچ عنوا ن بدون مشورت باپزشک دارویی مصرف نکنید در اولین فرصت با مطب تماس تماس بگیرین تا همکارانم در بخش روابط عمومی براتون وقت رزرو کنند این مورد حتما باید توسط پزشک متخصص مورد بررسی قرارا بگیرد
درحال دریافت اطلاعات
پرسش از دکتر