همانژیوم نوزادی در چند روز یا چند هفته اول پس از تولد ظاهر میشود. همانژیومی که در هنگام تولد قابل مشاهده است همانژیوم مادرزادی نامیده میشود که رشد و درمان آن متفاوت است. همانژیوم نوزادی نسبت به همانژیوم مادرزادی بسیار شایعتر است.
همانژیوم خارجی به شکل یک لک قرمز نزدیک به سطح پوست دیده میشود. برخی آن را «همانژیوم توت فرنگی» یا خال توت فرنگی مینامند چون به رنگ قرمز روشن است.
حتماً بخوانید: علت خشکی پوست نوزاد و راهکارهای درمان آن
همانژیوم میتواند درون بدن هم ایجاد شود اما در این مقاله به همانژیوم پوستی میپردازیم. توجه داشته باشید که گشاد شدن عروق صورت تلانژکتازی پوست نام دارد و با همانژیوم متفاوت است.
همانژیوم چیست؟
همانژیوم نوعی تومور خوشخیم است که رگهای خونی را درگیر میکند. زمانی که تعداد عروق خونی بیش از اندازه رشد کند، این تومور خوشخیم ایجاد میشود.
همانژیوم:
- بیشتر در چند هفته اول پس از تولد ظاهر میشود و به مدت دو تا سه ماه به سرعت رشد میکند.
- به مدت سه تا چهار ماه بعد از بروز ممکن است رشد آن کمتر شود.
- سپس برای مدتی هیچ تغییری در آن ایجاد نمیشود.
- در حدود یک سالگی، شروع به کوچک و کمرنگ شدن میکند. این فرایند در عرض یک تا ده سال بعد رخ خواهد داد. بسیاری از آنها در این مدت به طور کامل از بین میروند. تا حدود سن پنج سالگی، نیمی از همانژیومها صاف و کمرنگ میشوند. تا ده سالگی، بسیاری از آنها از بین میروند یا به سختی قابل دیدن هستند.
انواع همانژیوم
دو نوع اصلی همانژیوم نوزادی شامل این موارد میشود:
همانژیوم توت فرنگی
همانژیوم سطحی که روی سطح پوست ایجاد میشود. همچنین به دلیل ظاهر قرمز رنگ و دانه دانه، خال توت فرنگی هم نامیده میشود.
همانژیوم عمقی
همانژیوم عمقی که زیر پوست رشد میکند و باعث برجستگی پوست میشود و بیشتر به رنگ آبی یا بنفش است. همانژیوم عمقی را همانژیوم زیرپوستی هم مینامند.
همانژیوم میتواند در اعضای بدن مانند کلیه، ریه، کبد یا مغز هم ایجاد شود که قابل دیدن نیست.
همانژیوم در کدام قسمتهای بدن دیده میشود؟
اکثر موارد همانژیوم روی سر یا گردن، به ویژه روی گونهها، لب و پلک بالایی ایجاد میشوند. اما ممکن است در هر جایی از بدن دیده شوند. برخی کودکان همانژیوم چندگانه دارند که بیشتر در میان دوقلوها یا چندقلوها دیده میشود.
همانژیوم ممکن است در اعضای بدن مانند کبد هم دیده شود. اما گاهی اوقات روی سیستم تنفسی، قلب و مغز هم ایجاد میشود. همانژیوم داخلی بیشتر زمانی رخ میدهد که کودک همانژیوم چندگانه دارد. بنابراین ممکن است برای کودکانی که بیش از یک همانژیوم دارند سونوگرافی تجویز شود تا مشخص شود که روی اعضای داخلی بدن همانژیوم وجود ندارد.
عوارض و مشکلات همانژیوم
همانژیوم ممکن است در موارد زیر باعث بروز مشکل شود:
- ایجاد مانع برای دید یا حرکت چشم
- کاهش جریان هوا در بینی و دهان
- خونریزی
- تخریب سطح پوست (زخم)
- جریان خون در آن به اندازهای باشد که بر قلب نوزاد فشار وارد کند
- بر ظاهر کودک اثر نامطلوب میگذارد
همچنین همانژیوم بزرگ روی صورت نوزاد با ناهنجاریهای عروقی در مغز مرتبط است. همانژیوم نوزادی اغلب روی گردن یا سر ایجاد میشود که میتوان آن را به راحتی با لباس پوشاند. گاهی اوقات، ظاهر همانژیوم باعث میشود که کودک مورد تمسخر قرار گیرد.
عوامل ایجاد همانژیوم نوزادی
دلایل بروز همانژیوم نوزادی ناشناخته هستند.
افراد مستعد همانژیوم نوزادی
همانژیوم نوزادی بیشتر در نوزادان نارس، با وزن کم در هنگام تولد و یا چندقلوها دیده میشود. همانژیوم ممکن است در اعضای مختلف خانواده دیده شود اما هیچ دلیل ژنتیکی برای آن یافت نشده است.
تشخیص همانژیوم
همانژیوم نوزادی معمولاً از ظاهر و زمان بروز آن تشخیص داده میشود. آزمایشاتی مانند امآرآی یا سونوگرافی میتوانند مشخص کنند همانژیوم تا کجای پوست نفوذ کرده و اینکه آیا اعضای داخلی بدن را درگیر کرده است یا خیر.
درمان همانژیوم نوزادی
بیشتر موارد همانژیوم نوزادی درمان نمیشوند چون خود به خود از بین میروند. اگر همانژیوم درمان نشود و به خودی خود از بین برود، ظاهر پوست بهتر خواهد بود.
وقتی همانژیوم باعث بروز یک مشکل جدی شود، مانند خونریزی یا کاهش دید، درمان ممکن است بهترین گزینه باشد. این درمانها ممکن است به تنهایی یا به صورت ترکیبی انجام شوند:
- دارو:
- تزریق دارو درون همانژیوم
- تزریق وریدی دارو یا مصرف خوراکی دارو
- عمل جراحی برای برداشتن کامل همانژیوم
- بستن رگ خونی طی یک عمل جراحی
- آمبولیزاسیون: مسدود کردن رگ از داخل با استفاده از یک لوله بلند و باریک به نام کاتتر که از طریق رگهای خونی به همانژیوم میرسند.
- لیزر سطحی برای تغییرات رنگ پوست
مراقبت از همانژیوم
اکثر مواقع، همانژیوم تنها به مراقبت دقیق نیاز دارد. همانژیوم اگر خارانده شود ممکن است خونریزی کند. بنابراین باید ناخنهای کودک همیشه کوتاه و صاف باشد تا سطح همانژیوم آسیب نبیند.
اگر همانژیوم خونریزی کند، با یک تکه پارچه تمیز به مدت پنج دقیقه روی آن فشار دهید. اگر پارچه خونی شد، یک پارچه دیگر روی آن قرار دهید و به فشار دادن ادامه دهید. از برداشتن پارچه برای چک کردن خونریزی خودداری کنید چون ممکن است دوباره خونریزی کند.
سطح همانژیوم حساس است و ممکن است دچار خشکی شود. بنابراین از حمام کردن در وان خودداری کنید، شامپو و صابون را به طور کامل از سطح پوست بشویید و پس از آن به آرامی سطح آن را خشک کنید. روزی دو مرتبه یک لایه نازک وازلین روی سطح همانژیوم قرار دهید تا از خشک شدن آن جلوگیری شود.
قسمت پوشک نوزاد همیشه گرم و مرطوب است. بنابراین پس از هر بار تعویض پوشک یک لایه وازلین یا هر نوع کرم ضدآب دیگر روی همانژیوم قرار دهید. دستمال مرطوب نوزادان ممکن است باعث تحریک پوست شود پس بهتر است به جای آن از پنبه مرطوب استفاده کنید.
مانند بقیه قسمتهای پوست کودک، همانژیوم هم به محافظت از نور خورشید نیاز دارد. پس برای تمام قسمتهای پوست که در معرض نور خورشید قرار دارند از ضدآفتاب با اسپیاف بالا استفاده کنید. برای محافظت از صورت کودک از کلاه یا چتر روی کالسکه استفاده کنید.