دلیل ایجاد آکنه
عامل ایجاد آکنه یک مورد خاص نیست. با تحریک غدد چربی فولیکول های مو یا در اثر تغییرات هورمونی هنگام بلوغ آکنه به وجود می آید. سبوم (چربی پوست) یک ماده طبیعی است که پوست را نرم کرده و از آن محافظت می کند. با تولید بیش از حد این چربی رشد سلول ها تغییر کرده و زمینه بسته شدن منافذ پوست فراهم می شود.
اگر منافذ بسته شده را پوست نازکی بپوشاند، یا در معرض هوا قرار گیرد؛ جوش سر سفید درست می شود. قسمت های تیره تر، جوش سر سیاه نام دارند. فولیکول بسته شده به تدریج بزرگ شده و تبدیل به یک برآمدگی می شود. سپس دیواره فولیکول شکسته شده و باکتری های مفید پوست و مواد مضر را وارد لایه زیرین پوست می کند. در اثر این اتفاقات التهاب ایجاد می شود. این التهاب که در نزدیکی سطح پوست شکل گرفته، دانه چرکی به وجود می آورد. اگر میزان التهاب زیاد باشد، به جای دانه چرکی، یک جوش بزرگ می زند. چنانچه التهاب بسیار زیاد باشد، تبدیل به کیست می شود.
دلایل کم اهمیت تشکیل آکنه ها عبارتند از:
وراثت
اگر یکی از والدین شما آکنه شدید دارند، احتمالا شما هم دچار این معضل شوید.
فشار
استفاده از کلاه ایمنی، یقه های سفت و وسایلی از این قبیل آکنه را بدتر می کند.
داروها
برخی از دارو ها در ایجاد یا تشدید آکنه نقش زیادی دارند، مثل: دارو های حاوی بروماید، ایوداید یا استروئیدهای خوراکی( پردنیزون تجویز شده مانند دلتازون، اورازون، پردنیسن ام، پرد مایع یا استروئیدهایی که بدنسازها و ورزشکاران مصرف می کنند.) داروهای دیگری که موجب آکنه می شود لیتیوم (اسکالیت، لیتوبید) و داروهای ضد صرع است. با این وجود، بیش تر آکنه ها دلیل دارویی ندارند.
مشاغل
در برخی از مشاغل میزان قرارگیری در معرض مواد صنعتی زیاد است و همین باعث آکنه می شود.
لوازم آرایشی
بعضی از لوازم آرایشی و بهداشتی منافذ پوست را می بندند. توصیه می شود قبل از استفاده از یک برند آرایشی ابتدا از محتویات آن آگاه شوید و آن دسته از لوازم آرایشی را انتخاب کنید که آب جزو یکی دو مورد اول در فهرست محتویات آن ها است.
بیماری روزاسه
این عارضه معمولا در یک سوم میانی صورت ظاهر شده و صورت را پر از جوش، قرمزی و عروق خونی سطحی می کند. اغلب افراد در سی یا چهل سالگی و بالاتر به این عارضه مبتلا می شوند.
فولیکولیتیس کاذب
به این عارضه جای تیغ یا جوش تیغ هم می گویند. اگر تیغ را بیش از حد نزدیک پوست خود بکشید، موهای در حال رشد به هم گره خورده و برآمدگی های کوچکی ایجاد می کنند. این یک مشکل حل شدنی است، کافی است کم تر موها را با تیغ بزنید ( در عوض از لیزر استفاده کنید یا بگذارید موها رشد کنند). افرادی که بیماری آکنه دارند، ممکن است به این عارضه مبتلا شوند.
فولیکولیتیس
قسمت های دیگر بدن مانند شکم، باسن و پاها هم ممکن است جوش بزنند. باید بدانید که این جوش ها آکنه نبوده و فولیکول های ملتهب اند. اگر جوش ها خود به خود از بین نرفتند، پزشک می تواند برای شما آنتی بیوتیک تجویز کند. این آنتی بیوتیک با آنتی بیوتیک درمان آکنه متفاوت است.
فولیکولیتیس گرم منفی
افرادی که مدت طولانی از آنتی بیوتیک خوراکی استفاده کرده اند، دچار جوش های چرک داری می شوند که پر از باکتری بوده و در مقابل آنتی بیوتیک مقاوم است. آزمایش های تشخیص باکتری می توانند این میکروب ها را شناسایی کنند و به پزشک کمک کنند که آنتی بیوتیک جدید یا داروی جدیدی تجویز کند.
مطلب مرتبط: درمان طبیعی جوش صورت
چه عواملی در به وجود آمدن آکنه نقش ندارند؟
1- غذا
معمولا والدین به فرزندانشان توصیه می کنند که از خوردن غذاهای چرب مثل پیتزا و تنقلات پرهیز کنند. اگرچه ممکن است این خوراکی ها برای سلامتی انسان مفید نباشند، ولی در ایجاد آکنه نقشی ندارند. برخی از تحقیقات به بررسی نقش رژیم های پر کربوهیدرات (شیر و شکلات) در تشدید کردن آکنه پرداخته اند، با این حال هنوز مدرک دقیقی برای اثبات این مساله وجود ندارد.
2- کثیفی پوست
جوش های سر سیاه همان چربی های اکسیده شده هستند. عرق در ایجاد آکنه نقشی ندارد و توسط غدد جداگانه ای تولید می شود. از طرف دیگر شستن زیاد پوست باعث خشکی و سوزش می شود.
3- استرس
گاهی افراد آنقدر از دیدن جوش های روی صورتشان عصبانی می شوند که دائم آن ها را می کنند، اما باید بدانید که استرس چندان تاثیری در ایجاد آکنه ندارد.
دلایل ایجاد آکنه در زنان
بیش از 80 درصد از موارد آکنه بزرگسالان در زنان رخ می دهد. گفته می شود دلیل عمده آن تغییرات هورمونی است که اکثر زنان در سنین و شرایط خاص تجربه می کنند. برخی شرایط جوش های هورمونی در زنان عبارتند از:
1- زمان پریود: برخی از زنان قبل از پریود پوستشان پر از آکنه می شود.
2- بارداری: بیش تر زنان در دوران بارداری به خصوص در سه ماهه اول دچار آکنه می شوند.
3- سندروم کیست تخمدان: این وضعیت منجر به بروز آکنه، اضافه وزن و شکل گیری کیست های کوچک در تخمدان می شود.
مطلب مرتبط: دلایل ایجاد آکنه
عوامل ایجاد آکنه
پوست انسان دارای منافذی است که به غده های چربی زیر پوست راه دارد. فولیکول ها راه ارتباطی بین غدد و منافذ بوده و مانند کیسه های ریزی اند که از خود مایعی ترشح می کنند. غده ها مایع چربی به نام سبوم تولید می کنند. سبوم سلول های مرده را از فولیکولها رد کرده و به سطح پوست می رساند. موی کوچکی درون فولیکول خارج از پوست می روید. چنانچه فولیکول ها مسدود شوند، جوش ها ظاهر شده و چربی زیر پوست جمع می شود.
سلول های پوست، مو و سبوم در هم پیچیده و ایجاد مانع می کنند. این مانع پر از باکتری شده و در نتیجه موجب التهاب می شود. با شکسته شدن مانع، جوش پدیدار می گردد. آکنه های p باکتری هایی هستند که روی پوست زندگی کرده و باعث عفونی شدن جوش ها می شوند. تحقیقات نشان می دهد شدت و تکرر آکنه بستگی به نوع باکتری دارد. برخی از باکتری ها باعث به وجود آمدن آکنه می شوند، در حالیکه یک نوع باکتری در آکنه زدایی بسیار مفید است.
عوامل هورمونی
عوامل زیادی در به وجود آمدن آکنه نقش دارند، اما مهم ترین آن ها بالا رفتن سطح آندروژن است. آندروژن نوعی هورمون است که با شروع دوران بلوغ افزایش می یابد. در زنان این هورمون به استروژن تبدیل می شود. آندروژن زیاد منجر به رشد غدد چربی زیر پوست شده و غدد چربی به تولید سبوم می پردازند. سطح بالای سبوم دیواره های سلولی منافذ را می شکند و موجب رشد باکتری می شود.
دیگر محرک های احتمالی
برخی مطالعات نشان می دهند وراث می تواند در تشدید کردن آکنه نقش مهمی داشته باشد. عوامل دیگر به شرح زیر است:
- دارو های حاوی آندروژن و لیتیوم
- لوازم آرایشی چرب
- تغییرات هورمونی
- فشار احساسی
- دوران پریود
پوست پدیا مرجع تخصصی بیماری های پوست و مو