فولیکولیت یک مشکل پوستی رایج است که در صورت انسداد یا آلودگی منافذ پوست به باکتری ها به وجود می آید. فولیکول های مو تقریبا در هر جایی به جز لب ها، کف دست و کف پا وجود دارند. فولیکولیت می تواند سبب قرمزی و تورم فولیکول های مو شود.
با اینکه امکان بروز فولیکولیت در تمامی نواحی دارای مو وجود دارد اما احتمال بروز آن در گردن، ران، باسن و زیر بغل بیشتر است. در حالی که افراد اغلب می توانند این موارد را درمان کنند اما موارد شدید فولیکولیت نیازمند مراجعه به پزشک هستند.
علائم فولیکولیت
علائم فولیکولیت به نوع و شدت آن بستگی دارند. از جمله این علائم می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- گروهی از برجستگی های کوچک و قرمز که برخی از آن ها دارای سری سفید هستند
- تاول هایی که باز شده، ترشحات داشته و بر روی آن ها دلمه تشکیل می شود
- نواحی بزرگ دارای قرمزی، تورم پوست و در برخی موارد ترشح چرک
- این نواحی پوستی می توانند دچار خارش، حساسیت به لمس و درد شوند.
حتماً بخوانید: ایا کوتاه کردن مو در ریزش مو تاثیر دارد
انواع فولیکولیت
فولیکولیت دارای دو نوع عمده به نام های فولیکولیت سطحی و عمیق است. در فولیکولیت سطحی و عمقی فولیکول مو به ترتیب به صورت نسبی و کامل آسیب دیده است.
حتماً بخوانید: معرفی بهترین روغن طبیعی برای مراقبت از پوست
انواع اصلی فولیکولیت سطحی شامل موارد زیر هستند:
– فولیکولیت باکتریایی
این نوع رایج ترین شکل فولیکولیت بوده و معمولا سبب بروز برآمدگی هایی سفید و پر از چرک می شود. معمولا در صورتی که پوست بریده و باکتری (همچون استافیلوکوکوس اورئوس) به آن وارد شود چنین وضعیتی بروز می دهد.
– فولیکولیت وان آب داغ (فولیکولیت سودوموناس)
افراد معمولا با شنا کردن در استخر یا نشستن در وان آب داغی که میزان کلر و اسیدیته آن متعادل نیست به این نوع فولیکولیت دچار می شوند. یکی دو روز پس از قرار گیری در چنین آبی یک راش پوستی با برآمدگی هایی قرمز، گرد و خارش دار بر روی پوست ظاهر می شود.
فولیکولیت ناشی از اصلاح مو (سودوفولیکولیت باربا): این نوع فولیکولیت در اثر مو های زیر پوستی ناشی از اپیلاسیون یا اصلاح مو ها ایجاد می شوند. پس از تراشیدن یا اپیلاسیون مو ها، برآمدگی های تیره رنگی بر روی صورت یا گردن پدیدار می شوند.
– فولیکولیت پیتیروسپوروم
این نوع فولیکولیت ناشی از یک عفونت قارچی است. جوش های کیستی ، جوش های قرمز، خارش دار و پر از چرک ناشی از این نوع فولیکولیت با اینکه بیشتر بر روی نواحی فوقانی بدن (کمر و سینه) پدیدار می شوند اما می توانند گردن، شانه ها، بازو ها و صورت را نیز به خود درگیر کنند.
– علت فولیکولیت
عامل فولیکولیت اغلب باکتری استافیلوکوکوس است. این باکتری در تمامی مواقع بر روی پوست وجود داشته اما معمولا سبب بروز هیچ گونه مشکلی نمی‌شود. با این حال، این باکتری با وارد شدن به بدن می تواند مشکل ساز شود. صرف نظر از این مورد، عوامل زیر نیز می توانند سبب بروز فولیکولیت شوند:
- انسداد ناشی از محصولات پوستی همچون مرطوب کننده های حاوی روغن
- یک قارچ
- اصلاح مو ها با روش هایی همچون تیغ زدن موهای زائد، اپیلاسیون و کندن
- مو های زیر پوستی
- باکتری های دیگر همچون مواردی که در وان های آب داغ یافت می شوند
- برخی دارو ها: برخی دارو ها همچون کورتیکوستروئید هایی که برای تسکین التهاب استفاده می شوند.
به طور کلی، در صورت ابتلا به فولیکول های آسیب دیده، احتمال دچار شدن به فولیکولیت بیشتر می شود. آسیب فولیکولی می تواند در اثر تراشیدن مو ها، آسیب های پوستی، بانداژ های چسبان و پوشیدن لباس های تنگ به وجود آیند.
همچنین در موارد زیر احتمال ابتلا به فولیکولیت بیشتر می شود:
ابتلا به آکنه مخصوصا در صورت مصرف پماد استروئیدی یا آنتی بیوتیک به مدت طولانی
- مردانی که مو های فر داشته و آن را ها می تراشند
- پوشیدن لباس ها، دست کش ها یا کفش های تنگ که امکان تهویه مناسب تعریق و گرما را فراهم نمی کنند.
- قرار گیری در استخر یا وان آب داغی که به صورت منظم تمیز نمی شود.
- ابتلا به بیماری هایی که سیستم ایمنی را تحت تاثیر قرار می دهند. دیابت، لوکمی و ایدز از جمله این موارد هستند.
تشخیص فولیکولیت
پزشک معمولا با معاینه دقیق پوست و پرسیدن سوالاتی درباره سابقه پزشکی فرد می تواند ابتلای او به فولیکولیت را تشخیص دهد. افراد اغلب زمانی به انجام آزمایش نیاز دارند که درمان ها با شکست مواجه شوند. در این موارد، پزشک با استفاده از یک گوش پاک کن (سواب) نمونه ای از پوست را برداشته و جهت یافتن علت مشکل آن را به آزمایشگاه ارسال می کند.
درمان های فولیکولیت
فولیکولیت خفیف ممکن است بدون نیاز به درمان و به صورت خود به خود رفع شود. بیماران می توانند جهت کمک به التیام خود و تسکین علائم، موارد زیر را انجام دهند:
– پاکسازی ناحیه عفونت
این ناحیه را 2 بار در روز با آب گرم و صابون ضد باکتری شستشو دهید. در هر بار باید از حوله و پارچه های تمیز استفاده شود.
– استفاده از نمک
1 قاشق غذا خوری نمک را در دو لیوان آب ریخته، یک پارچه را در این ترکیب خیسانده و بر روی پوست خود قرار دهید. همچنین برای این کار می توان از سرکه سفید نیز استفاده کرد.
– ژل‌ها، پمادها و محلول های شستشو
از داروهای آنتی بیوتیک بدون نسخه و پوستی استفاده کنید. در صورت احساس خارش می توان لوسیون جوی دو سر یا پماد هیدروکورتیزون را امتحان کرد. اجتناب از تراشیدن مو ها، خاراندن پوست و پوشیدن لباس های تنگ یا خشن می تواند به التیام بهتر ناحیه مبتلا کمک کند.
در صورتی که این درمان های خود مراقبتی پاسخگو نباشند، پزشک موارد زیر را برای بیمار تجویز خواهد کرد:
- پماد آنتی بیوتیک در صورت باکتریایی بودن فولیکولیت: قرص های آنتی بیوتیک تنها در موارد بسیار شدید به بیماران داده می شوند.
- پماد ها، شامپو ها یا قرص های ضد قارچ در صورت قارچی بودن فولیکولیت
- پماد های استروئیدی جهت کمک به کاهش تورم